Oyun denince akıllara genellikle eğlenmenin amaç edinildiği soyut veya somut kurgular gelmektedir. Fakat derinlemesine baktığımızda oyunlarda insan psikolojisini baz almaktadır.
Oyunlaştırma kelimesinin isim babası Gabe Zichermann, 2010 yılında düzenlenen ilk Gamification konferansının açılış konuşmasında “Oyunlaştırmanın %75’i psikoloji, %25’i ise yeni teknolojilerdir.” demiştir. Bu sözden çıkarım ile kullanılan oyun mekaniklerinde, tasarım ve kurgularında psikolojik ve duygusal etkisinin olması gerekmektedir.
Psikolojinin en eski akımlarından biri olan Davranışçı ve Bilimsel Yaklaşımlarda çoğumuzun dikkatini çeken deneyler ve bunlar üzerine geliştirilmiş kuramlar vardır. Bunlardan en bilineni ise, “Pavlov’un Köpeği”dir. Fakat 1900’lerin başında Burrhus Frederic Skinner’ın getirdiği yeni bakış açısı hem daha gelişmiş hem de oyunlaştırmaya daha entegredir. “Skinner’ın Kutusu” koşullu şartlandırmayı ve tepkiyi baz alarak uygulanmıştır. Pavlov’un Köpeği deneyinden farkı ise, kuşun hür iradesi ile butona basarak yemi kendisinin kazanmasıydı. Aslında Skinner, yönlendirilebilir şartlanmayı kullanarak ve iradeyi manipüle ederek değiştirebileceğini göstermiş oldu. Bu modelin insanlar üzerinde de uygulanabilmesinden dolayı birçok oyun firması Skinner Modelini kullanmaktadır.
Eğitimcilerin yaygın olarak aşina olduğu Maslow’un Hiyerarşisi’nde olduğu gibi, SAPS Ödüllendirme Teoremi de insan psikolojisini ve ihtiyaci çözüm araçlarını baz alınarak geliştirilmiştir. Saps Ödüllendirme Teoremi; Status, Access, Power ve Stuff kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Aşağıdan yukarıya maddi kazanımların azaldığı fakat içselleşmenin artacağı ödüller önerilmektedir.
Son olarak CLO Advisor’da yer verilen bir yazıda oyunlaştırmanın arkasındaki temel psikolojik ilkeleri ele alıyor. Yazıda iş yerinde oyunlaştırma stratejilerinin neden çalıştığını gösteren 5 ilkeye yer veriliyor.
1-Temel insani arzuları karşılar.
2-Topluluk duygusunu güçlendirir.
3-Duygusal bir bağ kurar.
4-Bilişsel yükü azaltır.
5-Oyunda kalmaya teşvik eder.
Maddelerde de yer verildiği üzere oyunlaştırma insanın biliş,duygu ve arzularına göre şekillenmektedir.
